Tulasi Vivaha

                                                                        Tulasi Vivaah

 

ತುಳಸೀ ವಿವಾಹ ----- Tulasi Vivaha

‌ ‌ ‌
ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ದೇವಿ ವೃಂದಾ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮತ್ತೊಂದು ರೂಪವಾದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ವಿವಾಹವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರ ದಿನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ತುಳಸಿ ದೇವಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಂದೂ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶುದ್ಧತೆಯ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೃಕ್ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ದ್ವಾದಶಿ ತಿಥಿಯಂದು ತುಳಸಿ ವಿವಾಹ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷ, ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು --- 03 November , 2025 ರಂದು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವು ಹಿಂದೂಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನರು ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದು ಅವರಿಗೆ ಬಹಳ ಮಹತ್ವದ ಸಂದರ್ಭವಾಗಿದೆ. ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ವಿಷ್ಣು ಭಕ್ತರು ಬಹಳವಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ದೀಪಗಳು ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ತುಳಸಿ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ದೇವರ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಮಾಡಲು ಭಜನಾ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದಾಂಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವವರು ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವರು ಆದರ್ಶ ಜೀವನ ಸಂಗಾತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ದಂಪತಿಗಳು ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಂತಾನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಕನ್ಯಾದಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತುಳಸಿ ದೇವಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ.

                                                          Tulasi Vivaah in Rangoli

ತುಳಸಿ ವಿವಾಹ ಕಥೆ

ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನ ಕೋಪದಿಂದ ಪ್ರಬಲವಾದ ರಾಕ್ಷಸ ಜಲಂಧರ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದನು, ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಹೆದರಿಸಿದನು. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು, ಗುರುಗಳಾದ ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯರು ಜಲಂಧರ ವೃಂದಾಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ವೃಂದಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಅನುಯಾಯಿ ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ಹೃದಯದ ಮಹಿಳೆ. ಅವಳು ಆಳವಾದ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸದ್ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಜಲಂಧರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಯಾರೂ ಸೋಲಿಸಲು ಅಥವಾ ಹಾನಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳು ಸಹ ಅವನಿಗೆ ಏನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ.

ವೃಂದಾ ತನ್ನ ಗಂಡನ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಳು. ಆಕೆ ಮಾಡುವ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪೂಜೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರೆ, ಜಲಂಧರನು ಅಜೇಯನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಜಲಂಧರನ ರೂಪವನ್ನು ಧರಿಸಿ ವೃಂದಾಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ, ಅವಳ ವ್ರತವನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತಾನೆ.

ಅದು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವೇ ಹೊರತು ತನ್ನ ಗಂಡನಲ್ಲ ಎಂದು ಅರಿತ ವೃಂದಾ ಅವನನ್ನು ಶಪಿಸಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವೆಂಬ ಶಿಲೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅರಿತ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಿಯು ವೃಂದಾಳ ಬಳಿಗೆ ಬಂದು ಶಾಪವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ವಿನಂತಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿದ ವೃಂದಾ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವಳು ತನ್ನ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ.

ವೃಂದಾಳ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯಾಗಿ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಅವಳನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ, ಅವಳನ್ನು ಪವಿತ್ರ ತುಳಸಿ ಸಸ್ಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾಗುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಅಂದಿನಿಂದ, ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಹಿಂದೂಗಳು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದ ಜೊತೆಗೆ ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಈ ದೈವಿಕ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.

 

                                                         Tulasi Pooje with Amla Tree stalk

 

ತುಳಸಿ ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ತುಳಸಿ ಪೂಜೆ. ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ. ಬೃಂದಾ ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳು ಕಾಲ ನೇಮಿ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನ ಮಗಳು ಆದರೂ ಈಕೆಯೂ ಮಹಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪರಮ ಭಕ್ತ ಹಾಗೂ ರಾಕ್ಷಸನಾದ ಜಲಂಧರನನ್ನು ವಿವಾಹವಾಗುತ್ತಾಳೆ ಹಾಗೂ ಈಕೆ ಪರಮ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧಕ ಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈಕೆಯ ಪತಿಯಾದ ಜಲಂಧರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೀಡಿಸಲು ಶುರುಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೂ ಶಿವನೋಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಆದರೂ ಇವನು ಸೋಲುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವೂ ಒಂದು ತಂತ್ರವನ್ನು ಹೂಡಿ ಜಲಂಧರನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬೃಂದಾಳ ಬಳಿ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಬೃಂದಾಳು ಈತ ತನ್ನ ಪತಿ ಜಲಂಧರನೆಂದು ತಿಳಿದು ಜಲಂಧರನ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈಕೆ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತಲೇ ಅವಳಿಗೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ ಈತ ನನ್ನ ಪತಿಯಲ್ಲ. ಬೇರೆ ಯಾರೋ ಎಂದು. ತಿಳಿದು ಜಲಂದನ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ನೀನು ಕಲ್ಲಾಗಿ ಹೋಗು ಎಂದು ಶಪಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆ ಶಾಪವನ್ನು ಮಹಾವಿಷ್ಣುವೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಬೃಂದಾಳು ತನ್ನ ಪತಿವ್ರತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಕುಂದು ಬಂದಿತೆಂದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಆಗ ಶ್ರೀ ಮಹಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶಿಲೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ.

 

ಈ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವು ನೇಪಾಳದ ಗಂಡಕಿ ನದಿಯ ಬಳಿ ದೊರೆ ಯುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೆಲ್ಲಿಯೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ . ಇದರಿಂದ ರಾಕ್ಷಸನಾದ ಜಲಂಧರನು ತನ್ನ ಅಮರತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಶಿವನಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಬೃಂದಳು ತನ್ನ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವರಾದಂತಹ ಶ್ರೀ ಮಹಾ ವಿಷ್ಣುವಿನಿಂದಲೇ ಮೋಸ ಹೋದನೆಂದು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆ ಗೊಂಡು. ತನ್ನ ಪತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ದುಃಖದಿಂದ ಮರಣ ಹೊಂದಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಅವಳ ಮರಣ ಹೊಂದುವ ಮುಂಚೆಯೇ ಬೃಂದಾಳನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ ಒಂದು ವರವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಬೃಂದಾಳು ತುಳಸಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಬೃಂದಳಾಗಿ (ಬೃಂದಾವನ) ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಮಹಾನ್ ವಿಷ್ಣುವೋ ತುಳಸಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಮತ್ತೋ ಬೃಂದಳಿಗೆ ತುಳಸಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಆದುದರಿಂದ. ಶ್ರೀ ಮಹಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ತುಳಸಿಗೆ ಬಹಳ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ತುಳಸಿ ಇಲ್ಲದೆ ವಿಷ್ಣು ಪೂಜೆ ಮಾಡಿದರೆ. ಪೂಜೆಯ ಪ್ರತಿಫಲ ದೊರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ತುಳಸಿಯುಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಊರಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪುರಾಣ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ 12ನೆಯ ದಿನ. ತುಳಸಿ ವಿವಾಹವೆಂದು ಅಥವಾ ಉತ್ತಾನ ದ್ವಾದಶಿ ಎಂದು. ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ದ್ವಾದಶಿ ಎಂದು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರವಾದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ತುಳಸಿಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿ ಬೆಟ್ಟದ ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿಯನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ತುಳಸಿ ವಿವಾಹ ಅಥವಾ ಉತ್ತಾನದ್ವಾದಶಿ: 

 ತಾರೀಕು:-03:11:2025 ರಂದು ಸೋಮವಾರ ದ್ವಾದಶಿ ತಿಥಿ.

 

                                                   ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ -- Saligrama - its Types

 

ತುಳಸಿ ವಿವಾಹ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಳು

ಜನರು ಮುಂಜಾನೆ ಬೇಗನೇ ಎದ್ದು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ತುಳಸಿಯ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಪೂಜಾ ಕೊಠಡಿಯನ್ನು ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ತುಳಸಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇಡುತ್ತಾರೆ. ಭಕ್ತರು ವಿವಿಧ ನೈವೇದ್ಯ ಪ್ರಸಾದಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವರು ಸಂಜೆಯವರೆಗೆ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಿವಿಧ ರೋಮಾಂಚಕ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ.

ತುಳಸಿ ಗಿಡವನ್ನು ರೋಮಾಂಚಕವಾದ ಸೀರೆ ಅಥವಾ ದುಪಟ್ಟಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಿಕರಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ವಧುವಿನಂತೆ ಸೊಗಸಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ವರನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮತ್ತೊಂದು ರೂಪ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ಮೊದಲು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಗಂಗಾಜಲ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಮೃತದೊಂದಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ತುಳಸಿ ದೇವಿಗೆ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ, ದೇಸಿ ತುಪ್ಪದಿಂದ ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ಹಳದಿ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ವಿವಾಹವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಪವಿತ್ರವಾದ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಳದಿ ದಾರವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಜನರು ಈ ಮಂಗಳಕರ ಕಾರ್ಯವಾದ ನಂತರ ಕೀರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಭಜನೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಪೂಜೆ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅರ್ಚಕರ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ
ಪುರೋಹಿತರು ಎಲ್ಲಾ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮಂತ್ರ

|| ಮಹಾಪ್ರಸಾದ ಜನನಿ ಸರ್ವ ಸೌಭಾಗ್ಯ ವರ್ಧಿನಿ, ಆದಿ ವ್ಯಾಧಿ ಹರ ನಿತ್ಯಂ ತುಲಸಿ ತ್ವಂ ನಮೋಸ್ತುತೇ ||

------------------ Hari Om -----------------