Different Types & Forms of Bhakti -- ಭಕ್ತಿಯ ರೂಪಗಳು

 

Different Types & Forms of Bhakti -- ಭಕ್ತಿಯ ರೂಪಗಳು

 

 

ಭಕ್ತಿ ಮರದಂತೆ.. ನಾವು ಮರಕ್ಕೆ ನೀರು ಹಾಕಿದಾಗ ಅದು ಹೇಗೆ ಫಲ ನೀಡುತ್ತದೆಯೋ ಅದೇ ರೀತಿ ಭಕ್ತಿಗೆ ನಾವು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ ಆಳವಾದ ಚಿಂತನೆಯು ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅರಳುತ್ತದೆ. ನಾವು ದೇವತೆಯೊಂದಿಗೆ ಐಕ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದಾಗ ಅದು ಫಲ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾದರೆ, ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಭಕ್ತಿಯೆಂದರೇನು..? ಭಕ್ತಿಯ 9 ರೂಪಗಳಾವುವು..?

ಶ್ರೀಮದ್ ಭಗವತ್ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳು ತನಗೆ ಕಲಿಸಿದ ಭಕ್ತಿಯ ಒಂಬತ್ತು ರೂಪಗಳನ್ನು ತನ್ನ ತಂದೆ ಅಸುರ, ಹಿರಣ್ಯ ಕಶ್ಯಪುವಿಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಶ್ರವಣ, ಕೀರ್ತನ, ಸ್ಮರಣೆ, ಪಾದ-ಸೇವೆ, ಅರ್ಚನೆ, ವಂದನೆ, ದಾಸ್ಯ, ಸಾಖ್ಯ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ-ನಿವೇದನೆ.

​ಶ್ರವಣ

ಶ್ರವಣ ಎಂದರೆ ದೇವರ ಹೆಸರುಗಳು, ಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದು. ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಕುರಿತಾದ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳು ಅಥವಾ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದರಿಂದ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ದೇವರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅದರ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಅರ್ಥವೆಂದರೆ ಅನಾಹದ ಶಬ್ದವನ್ನು ಕೇಳುವುದು, ಇದು ನಮ್ಮೊಳಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುವ ವಿಶ್ವ ಶಬ್ದವಾಗಿದೆ.

ಕೀರ್ತನ

ಇದರ ಅರ್ಥ "ನಿರೂಪಿಸಲು, ಪಠಿಸಲು, ವಿವರಿಸಲು." ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಅಥವಾ ಹಾಡುವ ಮೂಲಕ ದೇವರನ್ನು ಮಹಿಮೆಪಡಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕೀರ್ತನವು ಉತ್ತಮವಾದ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ನಮ್ಮನ್ನು ಉಲ್ಲಾಸದಿಂದ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈದಿಕ ಅನುಕೀರ್ತನಾ ಸಂಪ್ರದಾಯದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದು ಕರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಕಲಾವಿದರು ಪುರಾಣವನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಅಥವಾ ವಿವರಿಸಲು, ದೇವರಿಗೆ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಚಾರಗಳ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಕೀರ್ತನೆಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಸ್ಮರಣೆ

ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತನು ಭಗವಂತನ ನಾಮ ಮತ್ತು ರೂಪಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಕಥೆಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ದೇವರ ಮಹಿಮೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇತರರಿಗೆ ಕಲಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹೇಳುವುದು, ದೇವರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ದೇವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಜಪ. ಕೆಲವರು ಜಪ ಮಾಡುವಾಗ ಚಿಕ್ಕ ಮಾಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ದೇವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವುದು ನಮ್ಮನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ದೇವರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಮರಣೆ ಒಂದು ಕಠಿಣ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಅದಕ್ಕೆ ಮನಃಪೂರ್ವಕತೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಮಂತ್ರ ಅಥವಾ ಪವಿತ್ರ ಹೆಸರನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವುದು ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಮನಸ್ಸಿನ ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

 

 

ಪಾದ-ಸೇವೆ

ಪಾದ-ಸೇವೆಯು ನಮ್ಮ ಸೇವೆಯನ್ನು ಭಗವಂತನ ಅಥವಾ ಜೀವಂತ ಗುರುಗಳ ಪಾದದಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಿಸುವಂಗತದ್ದಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಗುರುಗಳು ಅಥವಾ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅವನ ದೈವಿಕ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಅವನ ಪಾದುಕೆಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಸಂತರ ಪಾದಗಳನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಅವರ ದೈಹಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಪೂರೈಸುವುದು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಪಾದ ಸೇವೆಯು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತಾಳ್ಮೆಯನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತದೆ.

​ಅರ್ಚನೆ

ದೇವರ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಚನೆ - ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಷೋಡಶೋಪಚಾರ ಅಥವಾ ಹದಿನಾರು ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಮಾಡುವ ಪೂಜೆಯಾಗಿದೆ. ಒಬ್ಬರು ದೇವರನ್ನು ಆವಾಹನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆಸನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗೆ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸ್ನಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ನಾವು ದೇವರನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರ ದಾರದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಬೇಕು. ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹಚ್ಚಿದ ನಂತರ, ಪೂಜೆಯ ಮೊದಲು ಪವಿತ್ರವಾದ ನೀರು, ಧೂಪ, ಹೂವುಗಳು, ದೀಪ, ವೀಳ್ಯದೆಲೆ, ನೈವೇದ್ಯ, ಅಕ್ಷತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು. ಇದು ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯಾಗಿದೆ. ಆಂತರಿಕ ಪೂಜೆಗಾಗಿ, ನಾವು ಯಾವುದೇ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸದೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಆರಾಧನೆಯು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಲ್ಲದೆ ದೇವರ ಅಥವಾ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜೀವಿಗಳ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ವಂದನೆ

ವಂದನೆಯು ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ದೇವತೆ, ಗುರು ಅಥವಾ ಪವಿತ್ರ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ನಮ್ರತೆಯಿಂದ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಎಂಟು ಅಂಗಗಳಿಂದ (ಸಾಷ್ಟಾಂಗ-ನಮಸ್ಕಾರ) ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು, ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಗೌರವದಿಂದ, ದೇವರ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಮುಂದೆ, ಅಥವಾ ಒಂದೇ ದೇವರಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು - ಇದು ವಂದನೆ. ನಾಯಿ, ಕತ್ತೆ, ಚಾಂಡಾಲ, ಹಸು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳಿಗೂ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬೇಕೆಂದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.

ದಾಸ್ಯ

ಈ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದದ ಅರ್ಥ "ಸೇವೆ" ಅಥವಾ "ಗುಲಾಮಗಿರಿ". ದಾಸ್ಯವು ದಾಸ್ಯದ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ದೇವರ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ. ಅಂದರೆ ದೇವರನ್ನು ಅಥವಾ ಗುರುವನ್ನು ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವದಿಂದ ಸೇವೆ ಮಾಡುವುದು. ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವುದು, ಬಡವರ ಸೇವೆ ಮಾಡುವುದು, ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವುದು ಅಥವಾ ದೇವರ ಸೇವಕನಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದು - ಇದು ದಾಸ್ಯ ಭಕ್ತಿ.

​ಸಾಖ್ಯ

ಸಾಖ್ಯ ಭಕ್ತಿಯು ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗುವುದು. ಅವನು ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹಿತ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹಿತರಂತೆ, ಭಕ್ತನು ಯಾವಾಗಲೂ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತನ್ನಂತೆಯೇ ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಭಕ್ತನು ದೇವರಿಗಾಗಿ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಅಥವಾ ತುರ್ತು ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ. ವಿಭೀಷಣ, ಉದ್ಧವ, ಸುಗ್ರೀವ, ಸುದಾಮ, ಅರ್ಜುನ, ಇತ್ಯಾದಿ, ಈ ರೀತಿಯ ಭಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಾಖ್ಯ ಭಾವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಭಕ್ತರ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.

​ಆತ್ಮ-ನಿವೇದನೆ

ಆತ್ಮ-ನಿವೇದನೆಯಲ್ಲಿ, ಭಕ್ತನು ತನ್ನ ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಆತ್ಮವನ್ನು ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವನಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಅದು ಸಂತೋಷವಾಗಲಿ, ದುಃಖವಾಗಲಿ, ಭಕ್ತನು ಅದನ್ನು ದೇವರ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನನ್ನು ದೇವರ ಸಾಧನವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾನೆ.

 

----------- Hari Om ----------